تاثیر کودهای بیولوژیک و آلی بر عملکردو اجزاء عملکرد گیاه دارویی زیره سبز (cuminum cyminum) تحت تنش خشکی

به منظور بررسی اثر کود زیستی و کود آلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی زیره سبز (cuminum cyminum l.) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 92-1391 در در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در ابتدای اتوبان تهران- قم به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح (a = قطع آبیاری از مرحله سبز شدن، a2=قطع آبیاری از مرحله گلدهی، a3= قطع آبیاری از مرحله دانه بندی) و فاکتور دوم کود بیولوژیک فسفات بارور-2 در دو سطح (b1= تلقیح با بارور-2، =b2بدون تلقیح با کود بارور-2) و فاکتور سوم کود آلی (دامی) در دو سطح (c1=20 تن در هکتار کود دام پوسیده، c2= بدون استفاده از کود دامی) اعمال گردید. نتایج آزمایش نشان داد که، تنش خشکی تاثیر معنی¬داری بر اکثر صفات اندازه¬گیری شده (تعداد دانه در چتر، تعداد چتر در بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، کلروفیلa، کلروفیل b، کلروفیل a+b، کاروتنوئید) بجز درصد اسانس و عملکرد اسانس داشت. اعمال تنش خشکی هم چنین باعث کاهش درصد اسانس و عملکرد اسانس شد. طبق نتایج بدست آمده، تیمار کود دامی و کود زیستی بارور-2 برای اکثر صفات اندازه¬گیری شده نظیر عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر، ارتفاع بوته و تعداد دانه در چتر به استثنای تعداد چتر دربوته در سطح احتمال 1 درصد معنی¬دار شد. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس اثرات متقابل تنش خشکی و کود دامی اثر مثبت و معنی¬داری نیز در سطح احتمال 1 درصد بر صفات عملکرد دانه، عملکرد اقتصادی شاخص برداشت، کلروفیلa، کلروفیلb، کلروفیل کل و کاروتنوئید نشان داد و برای سایر صفات اثر معنی¬داری مشاهده نشد. اثر متقابل تنش خشکی و کود زیستی بارور-2 فقط برای صفاتی نظیر عملکرد اقتصادی، شاخص برداشت، کلروفیل a، کلروفیل a+b و کاروتنوئید در سطح احتمال 1 درصد معنی¬دار شد و برای سایر صفات اندازه¬گیری شده نظیر درصد اسانس ، عملکرد اسانس، وزن هزار دانه اثر معنی¬داری را نشان نداد. نتایج این آزمایش می توان نشان داد که در سطوح بالای تنش خشکی استفاده از کود زیستی از کارایی بیشتری در عملکرد گیاه دارویی زیره سبز برخوردار است اثر تلفیقی کود زیستی بارور-2 و کود دامی نیز بر اکثر صفات مرفولوژیکی و تمامی صفات فیزیولوژیکی اندازه¬گیری شده نظیر مقدار رنگیزه¬های فتوسنتزی و درصد و عملکرد اسانس معنی¬دار شد.